Je kunt hier in Vlaanderen geen tv- of radioknop meer aanraken of een krant openslaan zonder tegen de taalkundige autoriteit van Marc van Oostendorp aan te botsen. Zit ik deze avond lekker te tafelen, hoor ik in de achtergrond de stem van Lieven Vandenhaute een al te grote bocht nemen om de naam van de populairste winkelstraat van het land, een van de mooiste winkelstraten ter wereld trouwens, fout uit te spreken: met diftongering, alsof tussen M en r een ei zat, en geen verlengde ε, zoals in het Franse mer of mère. Tot groot geluk heeft Vlaanderen in taalnood een redder uit Nederland direct bij de hand!
Professor Marc van Oostendorp heeft me hem haarfijn uit de doeken gedaan, die speciale e-klank in Meir. Niet dat ik dat woord ooit verkeerd heb horen uitspreken. Lieven Vandenhaute moest toch de man van de wetenschap gewoon op een ‘leuke’ , opvallende en passende manier introduceren. Zijn radioprogramma heet niet voor niets Nieuwe feiten.
De ei in Meir is een anachronistische schrijfwijze – vergelijk met heir in heirweg. Het anachronisme zit hem in de i die in vroegere tijden aangaf dat de vocaal die eraan voorafgaat lang was. Je komt dat ook in eigennamen tegen waarin oude spelling bewaard blijft, zoals in Oirschot: spreek uit oorschot. Probeer meir en oirschot trouwens maar eens met een tweeklank uit te spreken: dat gaat niet door de -r die erop volgt.
Maar wat zit ik hier toch te klungelen! Ik ben geen fonoloog, laat staan hoogleraar, gewoon een filoloog van opleiding en leraar van beroep – schoenmakertje blijf dus bij uw leest. Wat dan ook weer niet wil zeggen dat ik de oren niet spits of de ogen niet opensper als het om taal en literatuur gaat – oude liefde die nooit roest.* Op dus naar Marc van Oostendorp, hoogleraar fonologische microvariatie: hij kan het u en mij als geen ander haarfijn en to the point uitleggen in zijn heldere radiostem:
Waarom zeggen we [mɛːr] tegen de Meir?
Uit mijn fotoalbum: Antwerpen, Meir, woensdag 29 juni 2011, 11:06:46. (Met Daantje naar het mysterieuze luchtschip dat op de Keyserlei geland was, de Aeroflorale II. Hij vond het uiteindelijk maar niks, en ik ook. Foto volgt wel eens – speelse constructie, bloemen en planten, groene boodschap, ’t is niet dat we daar niet kunnen voor voelen. Het waren onze verwachtingen die te hoog gespannen waren.)
*Update. Over liefde voor het vak gesproken en geblogd: filologe en lerares Frieda Peeters maakt op Blauwkruikje kant-tekeningen bij nieuws en politiek, taal, literatuur, toneel, kunst, tentoonstellingen en concerten, onderwijs en meer moois.
The Sausage Machine 
Lekker relevant. Wanneer m’n familie uit Limburg hier in Antwerpen komt spreken ze ook altijd over gaan shoppen op de “mijer”. Ik kan hen nog zo vaak corrigeren, het wil er niet in dat je “Meir” uitspreekt als “Mèr”. 🙂
Doet me terugdenken aan prof. Joos Floquin die er ons in z’n seminaries (1970) op attent maakte dat de Leuvense brouwersfamilie van het Stellapilsje niet Artois (Franse uitspraak) heette maar Art [o:] s. Waarom zij die verfranste uitspraak kozen, mag joost weten. 😉 In de volksmond bleef echter de Middelnederlandse uitspraak met i als verlengingsteken bewaard want werknemers uit de regio die in de brouwerij werkten, werkten bij Art [o:] s.
Bedankt voor de leuke inside information: geweldig mooi voorbeeld!
Prof. Florquin. Ik heb nooit seminarie van hem gehad. Wel een jaar bij zijn Leuvens Studententoneel geweest: voor werk achter de schermen, en jawel, enkele figurantenrolletjes omdat het niet anders kon. Ben geen toneelspeler, geen podiummens. Het was het memorabele jaar dat we Pasolini speelden: de proffen zijn niet komen kijken, ze distantieerden zich van zoveel links gedachtegoed.
Pingback: LeerSLAM of Archimedes volgens leerlingen van Mike Verbeeck – Koningin Paolaprijs voor het Onderwijs 2014 | The Sausage Machine