HET STOUTHUYSENPLAN
De belangrijkste stellingen van Bob Stouthuysen over het hoger onderwijs:
- Iedere geïnteresseerde burger heeft recht op gratis toegang tot wetenschap en kennis, verstrekt aan universitaire instellingen die gefinancierd worden door de Vlaamse Gemeenschap.
- De 5 erkende Vlaamse universiteiten zijn discriminatoire instituten die uitsluitend doceren aan jongvolwassenen die dank zij bemiddelde ouders of grootouders of een selectief beurzensysteem in staat zijn de hoge studiekosten te betalen. Hierdoor gaat enorm veel talent verloren.
- Iedere docent moet derhalve verplicht worden zo snel mogelijk een digitale versie van zijn leerstof beschikbaar te stellen. Voor de leerstof eerste bachelor is de streefdatum 1 september 2020.
- De virtuele universiteit biedt een antwoord op het Mattheuseffect dat hogere klassen in het universitair onderwijs bevoordeelt en is bijgevolg een probaat middel tegen de ongelijkheidskloof.
- Het Vlaamse monopoliedecreet op het universitair onderwijs is achterhaald. In vele landen mag iedere instelling die aan bepaalde erkenningsvoorwaarden voldoet, universitaire cursussen aanbieden. Het gebrek aan competitie gaat ten koste van de onderwijskwaliteit en plaatst onze universiteiten op een achterstand in een open en internationale onderwijsmarkt.
- Duaal leren – het combineren van leren en toepassen van kennis zoals nu al gangbaar is in de opleiding geneeskunde – moet naar alle faculteiten en disciplines worden uitgebreid, met uitzondering van de eerste studiejaren.
- Levenslang leren wordt een must, maar Vlaamse universiteiten dreigen de boot van deze boomende markt te missen.
- De Vlaamse regering moet worden uitgebreid met een minister van Hoger Onderwijs.
Deze samenvatting van het Stouthuysenplan las ik op Knack als overzicht bij het interview van Erik Raspoet met baron Bob Stouthuysen:
De digitale universiteit van Bob Stouthuysen: ‘Alle cursussen moeten gratis online’
een passage:
Waarom slaat u zo’n urgente toon aan? Vlaamse universiteiten staan internationaal nog altijd hoog aangeschreven.
Bob Stouthuysen: Hoelang gaan we onszelf nog met dat zelfgenoegzame argument in slaap wiegen? Als onderzoeksinstellingen zijn onze universiteiten inderdaad top, maar op het vlak van kennisoverdracht zijn ze dat allerminst. De academische wereld verandert razendsnel, de digitalisering veroorzaakt een disruptieve schokgolf. In dat licht bekeken blinken onze universiteiten vooral uit door conservatisme. Ze omhelzen veel te traag de nieuwe mogelijkheden die de technologie biedt.
Is dat conservatisme typisch Vlaams?
Stouthuysen: Nee, de wijze van kennisoverdracht aan de universiteiten is ook buiten Vlaanderen in het afgelopen millennium niet veel veranderd. In de middeleeuwen kwamen studenten samen in een zaal om een docent college te horen geven over een of ander kennisgebied. Dat is nog altijd het plaatje. Het aantal studenten, docenten en gebouwen is weliswaar exponentieel toegenomen, maar de productiviteitsgroei is achterwege gebleven. De oplopende kosten hebben niet geleid tot een navenante kwaliteitsstijging. Dat hebben vooruitstrevende universiteiten zoals Stanford of Harvard al langer begrepen. Ze zetten vol in op de digitale revolutie om de kwaliteit te verhogen met interactief online onderwijs. De efficiëntiewinst is gigantisch. Of er zich nu honderd dan wel één miljoen deelnemers inschrijven, de kosten van zo’n online cursus blijven gelijk. Alleen al daarom moeten de Vlaamse universiteiten de omslag maken. Het is een illusie te denken dat het huidige financieringsmodel nog lang kan standhouden.
Waarom?
Stouthuysen: Onze maatschappij staat voor enorme uitdagingen. Denk aan de strijd tegen de klimaatopwarming of de vergrijzing, maar ook aan geopolitieke ontwikkelingen die zware investeringen in defensie noodzakelijk maken. Tegen die achtergrond is het onvermijdelijk dat de overheid kritisch zal kijken naar het vele belastinggeld dat naar hoger onderwijs vloeit. Onze universiteiten zullen verplicht worden een nieuw verdienmodel te zoeken.
Dat kan toch ook door de inschrijvingsgelden drastisch te verhogen?
Stouthuysen: Nee, een van mijn stellingen luidt dat alle geïnteresseerde burgers recht hebben op toegang tot wetenschappelijk, universitair onderwijs van hoge kwaliteit, op kosten van de gemeenschap. De digitale transitie maakt dat perfect mogelijk. Om te beginnen moeten alle cursussen online worden aangeboden. Gratis. Maar voor begeleiding door docenten of assistenten en het afleggen van examens moet er wel worden betaald. Daarnaast kunnen universiteiten inkomsten putten uit levenslang leren, een boomende markt met een enorme toekomst. Door de razendsnelle evolutie van wetenschap en technologie ontstaan er voortdurend nieuwe banen en moeten werknemers zich permanent bij- of omscholen. In Amerika is lifelong learning nu al big business, universiteiten maar ook privébedrijven investeren zwaar in digitale, grenzeloze kennisoverdracht. MOOC-platformen zoals Coursera of edX kennen een wereldwijd succes. Als de Vlaamse universiteiten niet snel wakker schieten, gaat die hele markt aan hun neus voorbij.
Is die digitalisering geen overroepen hype?
Stouthuysen: Het is zoals met alle nieuwe dingen: er zijn believers en non-believers. Onder de docenten zitten zowel digifoben als digifielen. Een van mijn kleindochters heeft enkele jaren geleden in Gent rechten gestudeerd. Kunt u geloven dat in de bacheloropleiding twee docenten veilig achter hun katheder les stonden te geven, zonder zelfs maar een geschreven cursus mee te brengen? En die brave studenten maar pennen of typen op hun laptop. De digifobie heeft ook met gemakzucht te maken. Als docenten hun cursussen systematisch online moeten zetten, kan iedereen zich vergewissen van de kwaliteit. Zijn ze mee met de ontwikkelingen in hun vakgebied, of verkopen ze oude koek? Daar zijn heel wat Vlaamse professoren dus bang voor.
View original. Daar ook een link naar het integrale Stouthuysenplan, De universitaire revolutie, Op weg naar de universiteit 21e eeuw, 1 augustus 2018, 10 p. in pdf.
The Sausage Machine 