De mensen beginnen mij te lezen zoals ik dat zelf wil.
Dat vertelde de trotse gelauwerde schrijver de Vlaamse Radio 1. Alweer moest het Stefan Hertmans van het artistieke hart: dat het brede publiek hem altijd al gepercipieerd had als elitair en intellectueel. En ha hoe de AKO Literatuurprijs (van gewicht! 50 000, 00 € + kunstwerk) hem als publiekslieveling bevestigt: met Oorlog en terpentijn heeft hij de perceptie van elitaire / intellectuele schrijver de wereld uitgeholpen. ‘De mensen’ kunnen eindelijk inzien hoe breed toegankelijk hij wel is in zijn (familie)verhaal over WO I, opgetekend uit notities van zijn grootvader.
In dit filmpje doet de schrijver zijn roman helemaal uit de doeken – op een openbare vergadering van de KANTL, oktober 2014:
In een radioreactie op zijn AKO somde Stefan Hertmans himself de sterke punten van zijn prijswinnaar nog eens op – met nadruk op de brede toegankelijkheid van het boek, over dat wat ‘de mensen’ pakt:
de zintuiglijkheid
de kleine man als centrale figuur
de liefde als thema
de kunst als troost voor het oorlogstrauma.
De knappe schrijver is zoals te verwachten superblij. Kijk hoe hij blinkt van trots, door jonge vrouwen in petite robe noire omarmd op beelden van de NOS.
Ooit was zijn reactie op een literaire onderscheiding anders. Ik zeg wel ooit, d.w.z. dat het literaire geschiedenis is. Stefan Hertmans in een schriftelijke rondvraag over de toenmalige debuutprijs van de VBVB (nu Boek.be):
Toen ik de VBVB-prijs won [in 1982], waren we met zijn drieën. Het totale bedrag v.d. prijs was 20 000 fr. [500, 00 €], te verdelen in 3. Ik vond dat nogal belachelijk en ik ben niet op de uitreiking geweest.
(Stefan Hertmans in een brief, Gent 6 juli 1995. Geciteerd uit: Janien Benaets & Chris De Commer, eindredactie Mark Van Bavel, Boekenbeurs en mediatisering, Werkbrochure en mediawijzer voor de derde graad secundair onderwijs, VBVB, Antwerpen, 1995, p. 10.)
Wat zegt de jury – bij monde van Karl Van den Broeck, al drie jaar AKO-jurylid (en ja, zoon van de beroemde Vlaamse roman- en toneelschrijver Walter Van den Broeck) over Oorlog en terpentijn? In sterke punten samengevat: 1 het literaire + 2 het emotionele + 3 het intellectuele = Stefan Hertmans + AKO.
1 het gaat over een heel literair-artistiek boek, over hoe je verhalen vertelt, structureert, over hoe de kunst zich verhoudt tot de werkelijkheid;
2 het is een boek dat je raakt;
3 een boek dat je op een niet-educatieve manier de Eerste Wereldoorlog leert begrijpen, en dat heel actueel is: het gaat over de traumatische geschiedenis van Vlaanderen, over de Frontbeweging, dus de kiemen van de politieke partijen van nu.
Wat na de prijs, Stefan Hertmans? (Radio 1.be) Hij is nu nog drukdruk met optredens maar na maart 2015 wil hij zich terugtrekken op een mooie plek in het buitenland om ongestoord research te kunnen doen voor nieuw werk. Met het geld wil hij dus tijd kopen. Wat een luxeleven van succesvolle schrijver!
The Sausage Machine 