Geachte mevrouw | Geachte mevrouw, – kwestie van kommanueken?

Moet er een komma na de aanhef in een zakelijke brief? Die vraag beroert momenteel een aantal leden binnen de community Nederlands van Digischool.Kennisnet.nl. Beroert? Inderdaad! Het gaat eens te meer over de correctie van een eindexamen. De zakelijke brief blijft velen op de maag liggen. Moet je het ontbreken van die komma als fout aanrekenen of niet?

De discussie gaat voor sommigen over briefconventies versus interpunctieregels. Een slecht spoor, als je het mij zou vragen. Dit probleem valt gewoon niet ‘uit te praten’, het loopt uit op zinloos geargumenteer. Conventies voor de opmaak van een zakelijke brief – specifiek voor kommagebruik na de aanhef – zijn gewoon afspraken. Het gaat hier in se niet over grammatica, i.c. interpunctieregels. Natuurlijk is daarmee voor de Nederlandse leraren het probleem van de evaluatie van examenbrieven niet zomaar van de baan. Gelukkig is er de connecting en supporting power van de community, en zijn er de examenfora waar je je problemen kunt delen en gezamenlijk naar een oplossing zoeken.

 Op mijn secundaire school volgden we de door het VVKSO aanbevolen ‘BIN-normen’ voor zakelijke brieven – wat de aangehaalde kwestie betreft, zonder komma na de aanhef, en dus ook niet na de slotformule: het was een intern bindende schoolafspraak voor leerlingen, leraren, de schooladministratie, geldend voor alle talen die op school onderwezen werden, Nederlands, Frans, Engels, Duits, Spaans. Dat zorgde voor eenvormigheid en duidelijkheid. Geen discussie, geen commentaar, geen ‘kommageneuk’ naar Nederlandse examennormen. Waarmee ik met de laatste woordspeling niet met het betweterige of verwijtende vingertje wil wijzen naar Nederlandse leraren in moeilijke examentijden! Ik heb met ze te doen – van centrale examens, spaar ons hier in Vlaanderen.

BIN streeft naar internationale normalisatie van de opmaak van documenten. Maar dat het streven naar een internationale norm voor het leestekengebruik na de aanhef in een zakelijke brief nog niet voor morgen is, mag de Nederlands-Vlaamse toestand illustreren – ik citeer het (officiële!) Taaladvies.net:

Er zijn twee normen, die niet helemaal overeenstemmen: de Nederlandse NEN-norm en de Belgische BIN-norm. In de Nederlandse norm over het indelen en typen van documenten (NEN 3162) wordt er niets gezegd over het gebruik van de komma, maar in de voorbeeldbrief staat er een komma na de aanhef (Geachte dames en heren,) en na de slotformule (Hoogachtend, Met vriendelijke groet(en),). Hoewel het ook in België een gevestigd gebruik is om komma’s te plaatsen, hoeft er volgens de Belgische norm (NBN Z 01-002) geen leesteken na de aanhef en de slotformule te staan. Er kán volgens deze norm eventueel wel een komma na de aanhef geplaatst worden. Als er een komma na de aanhef staat, moet er ook een na de slotformule staan. In de voorbeeldbrieven bij de Belgische norm staat er nergens een leesteken na de aanhef en de slotformule.

Aldus Taaladvies.net op Taalunieversum – alwaar ze de kommakwestie heel netjes uit de doeken doen. In ’t lang en in ’t breed, heet dat op zijn Vlaams. Zij daar van de NTU in Den Haag kunnen het weten! Als dit geen gezagsargument is. En ja, ik begrijp het evaluatieprobleem met de examens in Nederland. Een mens zou van minder in kommateuze toestand geraken.

Geachte dames & heren taaladviseurs, dank u wel. Moet ik hier lang niet lang zoeken naar een antwoord van ‘officiële’ zijde op de ‘geachte mevrouw’ in de briefaanhef. Doen we die mevrouw nu mét of zonder?

@leraren in Nederland: sterkte!

Een update
met kommaneuker volgens Van Dale en zoveel meer van Wim Daniëls.